Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΑΡΛΑΣ
Η ιστορία της λίμνης
Η ιστορία της λίμνης
Στα νερά της λίμνης άκμασε ένας λιμναίος πολιτισμός που η αρχή του χάνεται στα βάθη του χρόνου και το τέλος του έρχεται το 1962 με την αποξήρανση της Κάρλας.
· Για πολλές γενιές οι κάτοικοι της παραλίμνιας περιοχής ήταν αποκλειστικά ψαράδες και ζούσαν κυριολεκτικά στη αγκαλιά της λίμνης μέσα σε καλύβες για εννιά μήνες περίπου κάθε έτος. Επέστρεφαν στο χωριό την Κυριακή των Βαΐων, για να ξαναγυρίσουν και πάλι στη λίμνη το Δεκαπενταύγουστο. Το ενδιάμεσο αυτό διάστημα, απαραίτητο για να αναπτυχθεί ο γόνος των ψαριών ονομάζονταν απεργία.
· Για πολλές γενιές οι κάτοικοι της παραλίμνιας περιοχής ήταν αποκλειστικά ψαράδες και ζούσαν κυριολεκτικά στη αγκαλιά της λίμνης μέσα σε καλύβες για εννιά μήνες περίπου κάθε έτος. Επέστρεφαν στο χωριό την Κυριακή των Βαΐων, για να ξαναγυρίσουν και πάλι στη λίμνη το Δεκαπενταύγουστο. Το ενδιάμεσο αυτό διάστημα, απαραίτητο για να αναπτυχθεί ο γόνος των ψαριών ονομάζονταν απεργία.
· Στην υδάτινη πολιτεία άνθρωποι, ζώα και φυτά σε αρμονική σύνθεση: οι ψαράδες με πρωτότυπες χωρίς καρίνα βάρκες, τις καλύβες, τα ψάρια, τα πουλιά. Η Κάρλα είχε και πολλά είδη ψαριών, τα περίφημα καρλιώτικα ή καρλίσια ψάρια.
Στο Βόρειο τμήμα της Βοιβηίδας κατοικούσαν σύμφωνα με τη μυθολογία οι Κένταυροι και οι Λαπίθες που μας είναι γνωστοί από τη σύγκρουση μεταξύ τους , την Κενταυρομαχία.
Στην περιοχή ο Ηρακλής έρχεται για να κάνει αποξηραντικά έργα ανοίγοντας ένα κανάλι προς τα Τέμπη.
Ο Εύμηλος, γιος του ΄Αδμητου, βασιλιά των Φερών, με 11 πλοία από τις πόλεις Φερές, Βοίβη, Γλαφυρές και Ιωλκό θα ξεκινήσει για τον Τρωϊκό πόλεμο. Στην Τροία πολέμησε ι ο Πρόθοος με 40 πλοία , και ο Φιλοκτήτης, βασιλιάς της Μελιβοίας, ξακουστός για την ευστοχία του στο τόξο.
Ο θεός Απόλλων περνάει 9 χρόνια στην περιοχή βόσκοντας τα κοπάδια του ΄Αδμητου, τιμωρημένος από τους θεούς.
Εδώ ο Απόλλων είδε τη βασιλοπούλα Κορωνίδα, κόρη του βασιλιά Φλεγύα, της παραλίμνιας πόλης Λακέρειας και από το σμίξιμό τους γεννήθηκε ο Ασκληπιός.
Στην περιοχή της Κάρλας ήρθε και ο Θησέας , και τέλος περνούσαν οι Αμαζόνες καθώς κατέβαιναν για να χτυπήσουν το βασίλειο των Αθηνών καθώς αναφέρει ο Πλούταρχος .
Το 1959 ανατέθηκε μελέτη από το υπουργείο Γεωργίας για την αξιοποίηση της πεδιάδας της Κάρλας με δεδομένα την κατασκευή ταμιευτήρα 64700 στρεμμάτων, σήραγγας και τάφρων πεδινών υδάτων. Η λίμνη θα χρησιμοποιούνταν για άρδευση με αρδευτικά κανάλια και θα τροφοδοτούνταν με νερά του Πηνειού. Αντί αυτού όμως τελικά κατασκευάστηκε σήραγγα για την ολοκληρωτική εκκένωση της λίμνης που άρχισε τον Ιανουάριο του 1957 και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβρη του 1962.
Με την αποξήρανση της λίμνης φάνηκαν οι τρομακτικές επιπτώσεις από τη μη ολοκλήρωση του έργου όπως προβλεπόταν με την κατασκευή του ταμιευτήρα των 64700 στρεμμάτων.
Αυτές οι επιπτώσεις είναι περιβαλλοντικές αλλά και κοινωνικές:
- Ραγδαία πτώση της υπόγειας υδροφορίας
- Εισχώρηση του θαλάσσιου μετώπου στον ευρύτερο χώρο της περιοχής της Κάρλας
- Ρύπανση και επιπτώσεις στο κλειστό Παγασητικό κόλπο και εμφάνιση φυτοπλαγκτού
- Εμφάνιση ρηγμάτων μεγάλου βάθους και καταστροφή κτισμάτων
- Επιπτώσεις στην πανίδα και στην χλωρίδα της περιοχής
- Καταστροφή γεωτρήσεων και ξήρανση πηγών μεταξύ των οποίων και η Υπέρεια Κρήνη στο Βελεστίνο
- Αλλαγές στο μικροκλίμα της περιοχής
- Αδυναμία υδροδότησης πόλεων και οικισμών
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο τοπικός τύπος: ''Η κατασκευή της σήραγγας δεν ήταν έγκλημα, έγκλημα ήταν που δε προχώρησαν στην αποκατάσταση της λίμνης όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί''. Ακόμα και τα χωράφια που προήλθαν από την αποξήρανση της Κάρλας, έκτασης περίπου 78.000 στρεμμάτων, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα οφέλη, καθώς πλημμύριζαν με την πρώτη νεροποντή. Επιπλέον τα άλατα που είχαν συσσωρευτεί στο έδαφος από την πρώην λίμνη δεν ευνοούσαν τις καλλιέργειες.
Τέλος, ποτέ δεν έγινε διανομή αγροτικής γης ενώ οι ακτήμονες καλλιεργητές εκμίσθωναν τις εκτάσεις κάθε χρόνο με ανάλογο τίμημα.
Απόρροια όλων των ανωτέρω, και μετά από έντονες διαμαρτυρίες των ντόπιων πληθυσμών, ήταν η κατασκευή ταμιευτήρα 42.000 στρεμμάτων στο χαμηλότερο τμήμα της πρώην λίμνης Κάρλας κοντά στο χωριό Κανάλια.
Επίσης, για τη διαχείριση του ταμιευτήρα αλλά και των γύρω περιοχών με ιδιαίτερη περιβαλλοντική σημασία, δημιουργήθηκε ο Φορέας Διαχείρισης της Περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας - Μαυροβουνίου - Κεφαλόβρυσου - Βελεστίνου (Π.Ο.Κα.Μα.Κε.Βε.).
Τα αποτελέσματα της επέμβασης αυτής αναμένονται να είναι:
- Η άνοδος του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα και η αποκατάσταση του υδάτινου δυναμικού
- Ο περιορισμός των εξαντλητικών αντλήσεων των υπόγειων υδροφορέων με παροχή υδάτων για άρδευση
- Η βελτίωση της ποιότητας των υδάτων
- Προστασία του Παγασητικού κόλπου λόγω του αντιπλημμυρικού σκοπού του ταμιευτήρα και της βελτίωσης των υπερχειλισμένων υδάτων
- Υποχώρηση του μετώπου θαλασσινού νερού που έχει εισχωρήσει στο εδαφικό στρώμα του Παγασητικού και έχει επηρεάσει τους υδροφόρους ορίζοντες
- Μερική αποκατάσταση του μικροκλίματος της περιοχής
- Μερική αποκατάσταση της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής
